Mở đầu bài viết này, tôi phải đính chính là đây là một bài viết hoàn toàn mang quan điểm cá nhân. Bài viết không nhằm công kích một cá nhân nào mà chỉ lên án một lối sống sai lạc của rất nhiều người Việt tại Hoa Kỳ. Nếu bạn đồng quan điểm, tốt! Nếu thấy bài viết là vớ vẩn, xin gửi email phản biện ở phần “liên lạc” bên dưới hoặc đăng ý kiến vào Facebook của “Đồng Tiền Khôn”. Gạch đá thì tôi không cần, còn cà chua thì cứ đóng thùng gửi qua cho tôi. Tôi rất thích ăn món canh chua.
Mở đầu, tôi xin được kể một câu truyện…
Câu Truyện Của Một Nhà Sư Và Một Vị Tể Tướng
Có hai người bạn thân từ thuở nhỏ. Khi đến 20 tuổi, hai người quyết định đi tìm sự nghiệp và mục đích sống riêng cho mình. Người thứ nhất quyết định lên núi làm thầy sư. Người thứ hai đi vào kinh thành làm trong triều đình, và sau một thời gian phục vụ vua, anh ta được phong làm tể tướng.
Sau 15 năm, hai người gặp lại nhau và hỏi thăm về cuộc đời của nhau trong thời gian xa cách. Lúc đó, ông tể tướng nói với nhà sư: “anh biết không, nếu ngày xưa anh theo tôi đi phục vụ nhà vua thì giờ đây chắc anh cũng đã làm quan lớn và không phải ăn cơm với nước mắm để sống”
Đáp lại, nhà sư trả lời: “anh biết không, nếu ngày xưa anh lên núi với tôi và tập ăn cơm với nước mắm, anh đã không cần phải phục vụ bất kỳ ai.”
Kiếm Thêm Tiền Dễ Hơn Hay Tiết Kiệm Tiền Dễ Hơn?
Tưởng tượng viễn cảnh sau. Bạn làm nails, vào một buổi tối thứ Bảy khi mà bạn đang chuẩn bị vể nhà với gia đình thì có một người khách đi vào và hỏi có thể làm cho bà ta một bộ móng mới. Bạn thật sự không muốn làm vì biết là nếu làm, 9:00 hoặc 9:30 tối mới về đến nhà. Nhưng vì tiếc $30, bạn đành cố làm trong tâm trạng bực mình. Miệng lẩm bẩm chửi “mịa, sao không đến sớm hơn mà giờ này mới tới”.
Khi về đến nhà, do đi làm nguyên ngày mệt mỏi cộng với tâm trạng bực bội, bạn trở nên gáu gắt với vợ/chồng và con cái của mình. Hoặc là khi bạn về, cả gia đình đã đi ngủ vì đã tối muộn. Thế là không có thời gian dành với gia đình, vui chơi với con cái. Tất cả chỉ vì muốn được thêm $30.
Ngày hôm sau là Chúa Nhật và bạn được nghỉ làm. Bạn quyết định đi Mall để mua sắm. Và thế là $30 mà bạn đã phải đánh đổi nguyên một buổi tối với gia đình để có được, đã bay biến trong chớp mắt để giờ đây bạn có thêm một đôi giày, hoặc một chiếc áo chiếc quần để bỏ vào bộ sưu tập trong cái tủ đựng quần áo dày dép ở nhà dường như sắp sập vì quá tải. Có đáng không? Cái gì quan trọng hơn: vật chất dư thừa hay thời gian dành với gia đình?
Mua Nhà Lớn Để Khoe
Chúng ta thường mua nhà với mức giá không phải trong khả năng tài chính của mình, mà là số tiền ngân hàng có thể cho mượn.
Theo các chuyên gia về quản lý tài chính thì bạn chỉ nên mua nhà ở mức giá mà tiền nhà hàng tháng không quá 25% số tiền lương mang về sau thuế. Ví dụ, bạn (nếu còn độc thân) hoặc gia đình bạn làm được $5,000 mỗi tháng, sau khi đã trừ thuế, thì tiền nhà mỗi tháng (bao gồm bảo hiểm và thuế nhà) không nên quá $1,250. Tương tự, nếu thu nhập của gia đình bạn là $2,000 mỗi tháng, thì tiền nhà không nên quá $500.
Rất nhiều người Việt mà tôi biết mua nhà quá khả năng chi trả. Và như thế tự mình kí tên vào bản án 15 năm hoặc 30 năm đi cày để trả tiền nhà. Chưa kể nếu mua nhà mắc tiền, tiền thuế nhà sẽ cao hơn, tiền bảo hiểm sẽ cao hơn, đồ đạc trong nhà cũng phải sắm mắc tiền hơn để xứng với căn nhà, tiền bảo trì sẽ cao hơn, tiền máy lạnh và máy sưởi cũng cao hơn, vv…
Một quyết định sai lầm kéo theo bao nhiêu hệ lụy khác. Tất cả chỉ để lâu lâu mời bạn bè đến ăn tiệc và để tự hào là mình có nhà bự, nhà đẹp, và để chụp hình khoe với người thân bên Việt Nam là mình giàu. Đúng là “sống ảo”!
Nhiều người còn coi cái nhà như là một tài sản để về hưu. Mua cái nhà cho lớn với suy nghĩ “cố gắng đi làm trả tiền nhà để về hưu mới an tâm”. Tỉnh dậy dùm cái đi! Khi đói thì có “cạp” nhà mà ăn được không? Khi đau bệnh thì cái nhà có “đẻ” ra thuốc cho mà uống không?
Bạn nên mua nhà vửa khả năng thôi. Còn tiền về hưu, hãy tiết kiệm và bỏ tiền vào tài khoản đầu tư về hưu (links tham khảo bên dưới). Nên nhớ, nhà to nhà nhỏ không quan trọng, quan trọng là mối quan hệ của những người sống trong nhà.
Mua Xe Mắc Tiền Để “Khè” Thiên Hạ
Có lần tôi nghe kể về một số người Việt, vì muốn khoe mình giàu (trong giang hồ hay gọi là “show hàng”), mướn đúng một ngày các loại xe như Lexus, Mecedes, Porsche, vv… khi đi lễ Nhà Thờ vào Chúa Nhật. Chuyện này làm tôi nhớ tới vở hài kịch của Thúy Nga Paris By Night. Trong đó, Chí Tài đóng vai người bố ở Việt Nam nói với Hoài Tâm, người đóng vai người con du học từ Mỹ về: “Tại sao thằng Việt kiều nào về VN cũng tự xưng là làm giám đốc, còn mày lại nói đi làm tiệm phở?”
Còn có chuyện buồn cười này nữa mà tôi thấy người Việt, thường là các thanh niên sống ảo thích thả thính, hay làm. Cứ đi đâu mà thấy một chiếc siêu xe như Ferrari hoặc Lamborghini các loại là y như rằng đáp ngay vào bên cạnh, chụp tấm hình, rồi đăng lên Facebook làm hình nền. Sống thật với chính mình dùm cái!
Khác với nhà, cái mà có thể tăng giá trị theo thời gian, giá trị của một chiếc xe chỉ có xuống và xuống (trừ các loại xe cổ của dân chơi xe). Khi bạn vừa mua một chiếc xe mới và chạy ra khỏi đại lý, thì đồng hổ giảm giá trị của chiếc xe bắt đầu chạy. Sau một năm, chiếc xe chỉ còn 70%-80% phần trăm giá trị ban đầu. Vậy thì tại sao phải phí tiền mua một chiếc xe mới.
Chưa kể đến việc khi mua một chiếc xe mới mắc tiền, xăng chạy xe cũng phải là loại cao cấp, bảo hiểm xe cũng tăng, thuế xe cũng tăng. Rồi khi xe hư, tiền sửa xe cũng mắc hơn bình thường. Nói đến đây mà tôi cũng cảm thấy xót thay cho những người mua xe mắc tiền.
Sống Ảo Trên Mạng Xã Hội
Tại sao lại mạng xã hội? Không Phải nó miễn phí sao? Ừ thì nó miễn phí. Nhưng mà để mà có một bức mình đứng bên cạnh một chiếc xe mắc tiền, một căn nhà bự, hoặc một bữa ăn ở một nhà hàng sang trọng để đáp ứng chon hu cầu sống ảo thì không hề miễn phí.
Bạn nên nhớ một điều, khi xem Facebook, chúng ta không thể nào không so sánh cuộc đời của chúng ta với người đăng những bức ảnh trên mạng xã hội về cuộc đời của họ. Tôi cũng không tránh khỏi điều đó.
Điều chúng ta cũng nên biết là những bức ảnh đó chỉ mang tính chất khoe khoang của mỗi người về cuộc đời họ. Mà không ai khoe những cái xấu cả, chỉ những gì tốt thôi. Những ngày đi làm vất vả thì đâu có ai đăng hình, và khi một năm đi chơi được một lần thì họ mới đăng.
Việc đăng hình thì không có gì sai, mặc dù bản thân tôi tránh chia sẻ quá nhiều về đời tư của mình. Ở đây tôi chỉ muốn nhấn mạnh là khi chúng ta xem các trang mạng xã hội, đừng so sánh cuộc đời của mình với những người bạn trên mạng xã hội.
Bất cứ món đồ nào bạn đã từng mua, ít nhiều gì đều là do ảnh hưởng từ người khác. Từ nhà, xe, điện thoại, quần áo, giày dép, TV, tủ lạnh, vv…Một là bạn đã thấy ai có và mình cũng muốn có, hai là bạn mua món đồ đó để chứng tỏ mình với người khác.
Bạn càng có nhiều thì bạn càng muốn nhiều. Cách duy nhất để thoát khỏi vòng xoáy vật chất là ngưng so sánh cuộc đời mình với người khác. Bạn biết rõ cái gì là giá trị thực sự trong cuộc đời bạn. Hãy dừng ngay lối sống phung phí tiền vào những món đồ mà bạn không có khả năng chi trả (phải mượn ngân hàng) với mục đích gây ấn tượng với những người mà bạn không hề thích.
Nói Tóm Lại
Một trong những định nghĩa của sự trường thành là khả năng kiểm soát được những ham muốn của bản thân. Con nít hễ thích cái gì là nó đòi mua cho bằng được. Còn người lớn khi mua bất cứ món gì phải đắn đo suy nghĩ xem món đồ đó có thực sự cần không và khả năng tài chính có cho phép mua không. Rất nhiều người trong chúng ta tuy lớn tuổi nhưng vẫn chưa trưởng thành.
Nếu bạn kiểm soát được ham muốn vật chất và đừng phí tiền vào những thứ vớ vẩn, thì chắc chắn đời bạn sẽ tốt đẹp. Nên nhớ, sống là chọn. Hạnh phúc hay đau khổ đều phụ thuộc vào từng lựa chọn hằng ngày của bạn.
