Bài viết này sẽ hướng dẫn cho các bạn cách phân phối tiền tiết kiệm một cách hợp lý nhất. Thêm nữa, bài viết sẽ nói về cách mua các quỹ chứng khoán một cách an toàn mà không cần đòi hỏi nhiều kiến thức về thị trường chứng khoán.
Đa số tiền đầu tư được đề cập trong bài viết này là tiền trong các tài khoản đầu tư về hưu. Nếu bạn chưa biết về các tài khoản này, bạn nên đọc bài viết “Tài Khoản Đầu Tư-401(k), 403(b), Traditional IRA, Roth IRA, SEP, Simple IRA, 529.”
Cách Phân Phối Tiền Đầu Tư
Tùy vào hoàn cảnh tài chính của mỗi người, có nhiều cách phân phối tiền đầu tư mà bạn có thể áp dụng. Dưới đây là cách mà được các chuyên gia quản lý tài chính khuyến khích.
- Bước 1: Bỏ tiền vào tài khoản 401(k) tới mức tối đa mà công ty của bạn cho thêm tiền (thường là 6% tiền lương).
- Bước 2: Bỏ $5,500 ($6,500 cho người trên 50 tuổi) vào tài khoản Roth IRA mỗi năm.
- Bước 3: Bỏ tiền vào tài khoản 401(k) tới mức tối đa có thể (thường là 15% của tiền lương).
- Bước 4: Bỏ tiền vào một tài khoản ngân hàng cho những trường hợp khẩn cấp. Ít nhất là $1,000.
- Bước 5: Bỏ tiền vào tài khoản 529 để trả tiền cho con học đại học sau này.
Lưu ý là tiền bạn bỏ vào các tài khoản đầu tư như 401(k), 403(b), Roth IRA, vv… là tiền cho việc nghỉ hưu. Có thể là 10, 20, hoặc 30 năm sau. Số tiền này là tiền mà bạn không cần trong thời gian hiện tại. Bạn không nên bỏ tiền vào tài khoản nghỉ hưu nếu bạn cần số tiền đó trong vòng 5 năm tới. Ví dụ, tiền mà bạn đang tiết kiệm để mua nhà, mua xe trong vòng 2-3 năm tới nên được bỏ vào một tài khoản tiết kiệm ở ngân hàng (saving account). Lý do là vì trong thời gian ngắn, thị trường chứng khoán biến đổi bất thường và bạn sẽ có thể lỗ nếu cần rút tiền ra sớm.
Phương Thức Đầu Tư
Nếu tôi nói là đầu tư mà không có rủi ro thì là tôi nói xạo. Bất cứ dạng đầu tư nào cũng có yếu tố rủi ro trong đó. Ngay cả khi bạn giấu tiền tiết kiệm dưới gối, tiền của bạn sẽ bị mất giá trị theo thời gian do lạm phát, và hơn nữa, bạn cũng có thể bị mất trộm. Nếu bạn bỏ tiền trong ngân hàng, tiền của bạn sẽ vẫn bị mất giá do lạm phát, và nếu bạn bỏ rất nhiều tiền trong ngân hàng, bạn chỉ được trả lại tiền ở một mức nhất định trong trường hợp ngân hàng bị phá sản. Còn nếu mua trái phiếu chính phủ thì sao? Bạn cũng có thể bị mất tiền nếu giá của trái phiếu giảm hoặc chính phủ bị vỡ nợ hoặc sụp đổ. Ví dụ cụ thể là đảo Puerto Rico (Mỹ) và nước Venezuela. Những trường hợp kể trên rất hiếm khi xảy ra, nhưng cái gì cũng có thể xảy ra. Mức độ rủi ro và cơ hội của việc đầu tư còn tùy thuộc vào phương thức đầu tư.
Một khi bạn đã bỏ tiền vào tài khoản đầu tư, bạn cần biết cách dùng tiền đó để mua những loại cổ phiếu (stocks), trái phiếu (bonds), hoặc quỹ đầu tư (mutual funds, index funds, ETFs) nào cho phù hợp và an toàn. Sau đây là phương thức đầu tư:
– Tự động hóa tiền bỏ vào tài khoản đầu tư.
– Đa dạng hóa cổ phiếu, trái phiếu bằng cách mua quỹ đầu tư.
– Không mua, bán cổ phiếu, trái phiếu, hoặc quỹ đầu tư thường xuyên.
– Chỉ mua các loại quỹ đầu tư lấy ít lệ phí điều hành.
– Tránh rút tiền trong các quỹ đầu tư trước khi nghỉ hưu.
Tự Động Hóa Tiền Bỏ Vào Tài Khoản Đầu Tư
Nếu bạn có tài khoản 401(k), bạn cũng biết là tiền trong tài khoản này được tự động rút ra từ tiền lương mỗi hai tuần hoặc mỗi tháng. Đây là một điều tốt vì nó giúp chúng ta đầu tư một cách tự động.
Một cách nhìn khác là việc tự động rút tiền từ tiền lương để tiết kiệm đầu tư bắt chúng ta chi tiêu chặt chẽ hơn với số tiền còn dư lại. Ít ai để ý đến số tiền được rút ra mỗi tháng để bỏ vào 401(k), nhưng họ sẽ cảm thấy rất mừng khi nhận được số tiền mà họ tiết kiệm được khi nghỉ hưu. Sẽ rất ít người bỏ tiền vào 401(k) nếu để cho họ tự lấy tiền lương để bỏ vào tài khoản.
Bạn cũng có thể thiết lập hệ thống tự động bỏ tiền vào tài khoản Roth IRA. Cũng giống như bạn đưa cho công ty của bạn số tài khoản nhà băng để trả lương cho bạn hàng tháng, bạn có thể đưa cho họ số tài khoản của tài khoản Roth IRA và nói rõ là bao nhiêu phần trăm của tiền lương sẽ được chuyển vào tài khoản này. Bạn có thể lấy số tài khoản (routing number và account number) của tài khoản Roth IRA từ trên mạng, hoặc bạn có thể gọi cho công ty (customer service) để hỏi về số tài khoản.
Một cách khác là bạn có thể thiết lập hệ thống rút tiền tự động từ tài khoản ngân hàng vào tài khoản Roth IRA. Bạn chỉ cần vào tài khoản, nhấn vào mục “transfer”, chọn tài khoản ngân hàng để chuyển tiền từ đó ra, và chọn số tiền được chuyển hàng tháng ($100, $200, vv…).
Đa Dạng Hóa Cổ Phiếu, Trái Phiếu (Rất Quan Trọng)
Chắc hẳn bạn đã từng nghe câu “There is no free lunch”, dịch tạm ra là “không có gì là miễn phí cả.” Nhưng trong thị trường chứng khoán, có một câu nói cũng nổi tiếng không kém đó là “The only free lunch in investing is diversification”, dịch tạm ra là “cách duy nhất để kiếm tiền miễn phí là đa dạng hóa cổ phiếu.”
Đa dạng hóa ở đây có nghĩa là thay vì mua cổ phiếu của một hoặc vài công ty, bạn mua cổ phiếu của hàng trăm hoặc hàng ngàn công ty khác nhau ở các lãnh vực khác nhau. Người Mỹ có câu “Don’t put all eggs in one basket”, dịch tạm ra là “Đừng đầu tư hết tiền vào một loại cổ phiếu.”
Nếu bạn chỉ mua cổ phiếu của một hoặc vài công ty, bạn có thể rất lời nếu giá cổ phiếu tăng, nhưng ngược lại sẽ cạn tiền nếu công ty làm ăn thua lỗ và bị phá sản. Cách đầu tư này có tính rủi ro rất cao và không bền trong thời gian dài. Ngược lại, khi bạn mua cổ phiếu của hàng trăm công ty, khi công ty này xuống thì có công ty khác lên, và bạn sẽ gần như (99%) lời nếu đầu tư về lâu về dài. Như được nói đến trong bài viết “Tại Sao Đầu Tư”, khi đa hạng hóa cổ phiếu, bạn sẽ lời trung bình 10% mỗi năm.
Một cách dễ dàng để đa dạng hóa các cổ phiếu là mua các quỹ đầu tư được gọi là mutual funds, index funds, và ETFs. Một ví dụ cụ thể là quỹ S&P 500 Đây là một index funds và nó bao gồm cổ phần của 500 công ty lớn nhất nước Mỹ. Nếu bạn đầu tư vào quỹ này thì gần như chắc chắn trong vòng 10, 20, hoặc 30 năm sau số tiền lời mỗi năm là 10%.
Sự khác nhau giữa trái phiếu và cổ phiếu là gì? Trái phiếu là của chính phủ. Trái phiếu thường an toàn hơn để đầu tư, nhưng phần trăm tiền lời ít hơn. Cổ phiếu được bán ra để bạn mua cổ phần của các công ty tư. Giá cổ phiếu lên xuống thất thường hơn trái phiếu và do đó có tính rủi ro cao hơn.
Các chuyên gia về đầu tư khuyến khích là bạn lên chia đều tiền trong tài khoản đầu tư để mua cổ phiếu và trái phiếu. Khi bạn còn trẻ, bạn có thể mua nhiều cổ phiếu hơn trái phiếu, và khi bạn càng lớn tuổi, bạn mua nhiều trái phiếu hơn cổ phiếu. Một công thức để chia phần trăn giữa cổ phiếu và trái phiếu là:
Phần Trăm Cổ Phiếu = 100 – Tuổi Của Bạn
Ví dụ, bây giờ bạn 30 tuổi, bạn nên mua đầu tư vào 70% cổ phiếu và 30% trái phiếu (100 – 30 = 70).
Để thực sự đa dạng hóa trong đầu tư chứng khoán, bạn cần phải mua tất cả các cổ phiếu, trái phiếu trong mọi lãnh vực như: tổng số thị trường cổ phiếu Hoa Kỳ (U.S. stocks), thị trường quốc tế (international stocks), thị trường các công ty mới (emerging markets stocks), thị trường nhà đất Hoa Kỳ (U.S. real estate), thị trường nhà đất nước ngoài (foreign real estate), chứng khoán bảo vệ lạm phát (TIPS), trái phiếu của kho bạc Hoa Kỳ (US Treasuries), hàng hóa (commodities), thị trường toàn thế giới (global stocks), vàng (Gold), vv…
Đọc tới đây chắc nhiều người sẽ hỏi: nhiều lựa chọn như vậy thì phải phân phối đầu tư làm sao? Sau đây là bảng phân phối cho một danh mục đầu tư (porfolio) mà bạn có thể dùng. Bạn cũng có thể thay đổi tì lệ phần trăm theo ý bạn muốn. Ví dụ bạn có $1,000 trong quỹ đầu tư, bạn sẽ chia ra như sau.
Một danh mục đầu tư khác, đây còn được gọi là danh mục “không cần suy nghĩ” (no-brainer porfolio) mà bạn cũng có thể dùng là.
Không Mua Bán Cổ Phiếu, Trái Phiếu, Quỹ Đầu Tư Thường Xuyên
Vì đây là dạng đầu tư lâu dài, có thể là 10, 20, 30 năm hoặc đến khi bạn về hưu, nên bạn không cần phải mua bán cổ phiếu thường xuyên. Bạn chỉ nên mua và giữ chứ không nên bán. Mỗi lần mua hoặc bán cổ phiếu hoặc trái phiếu, bạn phải trả một lệ phí nhất định (commisson fee). Vì thế, càng mua bán nhiều bạn càng mất nhiều tiền.
Bạn đừng để cảm xúc điều khiển quyết định khi đầu tư vào thị trường chứng khoán. Theo khảo sát, đại đa số những người thua lỗ là những người hành động theo cảm xúc và theo quần chúng. Họ mua cổ phiếu, trái phiếu khi giá đang lên cao và bán cổ phiếu, trái phiếu khi giá đang xuống thấp.
Nếu bạn mua những loại quỹ đầu tư như gợi ý ở trên, bạn chắc chắn thắng 80% tổng số người tham gia vào thị trường chứng khoán. Chỉ có 20% số người chơi chứng khoán thắng thị trường chứng khoán, và đây là những chuyên gia gạo cội trong nghề. Bạn nghĩ bạn có đủ khả năng để đánh bại họ không? Vậy thì hãy chỉ mua các loại quỹ đầu tư an toàn và giữ nó lâu dài. Làm như vậy, bạn tự động được gia nhập vào nhóm 20%.
Chỉ Mua Các Loại Quỹ Đầu Tư Lấy Ít Lệ Phí Điều Hành
Các quỹ đầu tư được điều hành bởi một nhóm các chuyên gia về thị trường chứng khoán. Họ dùng kiến thức và kinh nghiệm của mình để quyết định mua những loại cổ phiếu, trái phiếu nào thích hợp nhất. Vì thế, khi mua một loại quỹ đầu tư, bạn phải trả một mức lệ phí hàng năm (expense ratio). Thường lệ phí được tính theo phần trăm của số tiền bạn đầu tư vào quỹ: 0.05%, 0.08%, 0.1%, 1%, vv…
Nhiều người sẽ nghĩ một vài phần trăm chắc không đáng kể, nhưng đây là yếu tố then chốt trong việc đầu tư lâu dài. Ví dụ, bạn 30 tuổi và có $100,000 trong tài khoản đầu tư về hưu. Tiền lời mỗi năm là 8%. Nếu bạn mua một quỹ đầu tư với lệ phí hàng năm là 1.3% ($1,300) thì số tiền bạn có lúc 65 tuổi là $935,258. Còn nếu bạn mua một quỹ đầu tư với lệ phí hàng năm là 0.07 ($70), bạn sẽ có $1,442,738 lúc 65 tuổi. Chênh lệch nhau hơn một nửa triệu đô. Hãy chọn các quỹ đầu tư có lệ phí thấp.
Tránh Rút Tiền Trong Các Tài Khoản Đầu Tư Trước Khi Nghỉ Hưu
Khi bạn rút tiền ra từ tài khoản đầu tư về hưu trước khi tới thời gian về hưu, bạn không chỉ làm ngưng tiến trình tiền lời trong tài khoản, bạn còn phải trả tiền phạt cho số tiền rút ra. Bài viết “Tài Khoản Đầu Tư-401(k), 403(b), Traditional IRA, Roth IRA, SEP” phân tích rõ về số tiền còn sót lại nếu bạn rút $50,000 từ tài khoản 401(k) trước khi về hưu. Vì thế, đừng đụng và cũng đừng bận tâm về tiền trong tài khoản đầu tư.
Quỹ Đầu Tư Trọn Gói
Nếu bạn muốn đầu tư vào các quỹ đầu tư nhưng sợ không biết phải mua quỹ nào cho đúng, bạn có thể chọn một trong những quỹ đầu tư chọn gói. Quỹ này được cung cấp bởi nhiều công ty đầu tư chứng khoán khác nhau trên thị trường. Ví dụ, quỹ đầu tư của Vanguard, Vanguard Star, bao gồm 62.5% cổ phiếu, 25% trái phiếu, 12.5% trong quỹ thị trường tiền tệ. Một quỹ khác tương tự là Spectrum fund của T. Row Price. Sau đây là một số quỹ đầu tư trọn gói.
